खेमेंद्र कटरे/गोंदिया,दि.04 :सातपुडा आणि मायकल पर्वताच्या त्रिकोणी संगमाच्या मधोमध ही गावे वसली आहेत. घनदाट जंगल, पहाड, जंगली जनावरे याच्या सान्निध्यातील ही गावे. मुरकूटडोह-दंडारी हा भाग गोंदिया जिल्ह्यातील नक्षलग्रस्त सलेकसा तालुक्यातील टेकडीवरील आदिवासी गावांचा भाग आहे…अनेक दशकांपासून दुर्लक्षित!..रस्ता व इतर साधने नसल्याने पोलिसांनाही नक्षल्यांच्या हालचांलीवर नजर ठेवण्यास मोठी अडचण व्हायची आत्ता मात्र त्याच ठिकाणी एओपी आणि तालुका मुख्यालयापासून पक्क्या रस्त्याने हे गाव जोडले गेल्याने अनेक अडचणीवर मात होणार आहे.
आदिवासीबहुल, नक्षलग्रस्त ही सालेकसा तालुक्याची ओळख आहे. या तालुकास्थळापासून ३५ किलोमीटर अंतरावर मुरकुडोह १, मुरकुडोह २, मुरकुडोह ३, दंडारी ही शंभर टक्के आदिवासींची गावे आहेत. या पाचही गावांतील सर्व रहिवासी गोंड समाजाची.गावातच मग्रारोहयोच्या कामावर जायचे.किंवा सध्या या गावाला जोडण्यासाठी तयार करण्यात येत असलेल्या पक्क्या रस्ताच्या कामावर जाऊन मोलमजुरी करणारा येथील वर्ग.पावसाळाच्या दिवसात शेतात धानपिकाची लागवड करुन आपली उपजिविका चालविण्यासाठी शेतात राबायचे नंतर मात्र मोलमजुरी करायचे.त्यातच उन्हाळ्याचे दिवस आले की,पावसाळ्यापुर्वी आपल्या घराची दुरुस्ती,सुरक्षा करण्यासाठी कुंपण तयार करण्यासाठी गावाशेजारीच असलेल्या जंगलातून बिनधास्त बांबू कापून आणायचा.उपयोगापुरताच आणत असल्याने वनधिकारीही काही बोलत नाही असे मात्र सोज्वळपणे हे सांगायला न विसरणारे येथील आदिवासी.आदिवासीबहुल, नक्षलग्रस्त असलेल्या
आदिवासीबहुल, नक्षलग्रस्त ही सालेकसा तालुक्याची ओळख आहे. या तालुकास्थळापासून ३५ किलोमीटर अंतरावर मुरकुडोह १, मुरकुडोह २, मुरकुडोह ३, दंडारी ही शंभर टक्के आदिवासींची गावे आहेत. या पाचही गावांतील सर्व रहिवासी गोंड समाजाची.गावातच मग्रारोहयोच्या कामावर जायचे.किंवा सध्या या गावाला जोडण्यासाठी तयार करण्यात येत असलेल्या पक्क्या रस्ताच्या कामावर जाऊन मोलमजुरी करणारा येथील वर्ग.पावसाळाच्या दिवसात शेतात धानपिकाची लागवड करुन आपली उपजिविका चालविण्यासाठी शेतात राबायचे नंतर मात्र मोलमजुरी करायचे.त्यातच उन्हाळ्याचे दिवस आले की,पावसाळ्यापुर्वी आपल्या घराची दुरुस्ती,सुरक्षा करण्यासाठी कुंपण तयार करण्यासाठी गावाशेजारीच असलेल्या जंगलातून बिनधास्त बांबू कापून आणायचा.उपयोगापुरताच आणत असल्याने वनधिकारीही काही बोलत नाही असे मात्र सोज्वळपणे हे सांगायला न विसरणारे येथील आदिवासी.आदिवासीबहुल, नक्षलग्रस्त असलेल्या
गावातील विकासाची पाऊलखुणा शोधण्याचा प्रयत्न करण्यात आले असता गेल्या तीन चार वर्षात अनेक सोयीसुविधां उपलब्ध झाल्यात.मात्र गेल्या एकवर्षात यांना स्वातंत्र्यानंतर पहिल्यांदाच पक्का डांबरीकरण रस्ता गावात बघायला मिळाला.रस्त्याअभावी पहाडाच्या भागातून पायवाटेने qकवा पांदण रस्त्यानेच आपली वहिवाट हे आदिवासी दरेकसा गाठायचे.गावाकडे कुणी नवीन व्यक्ती आला तर त्याकडे आश्चर्याने बघायचे.
दरेकसा ग्रामपंचायतीत दरेकसा सोबतच टेकाटोला आणि मुरकुडोह १, मुरकुडोह २, मुरकुडोह ३, दंडारी या पाच गावांचा समावेश आहे. दरेकसा वगळता या पाचही गावांची एकूण लोकसंख्या हजाराच्या आसपास. ग्रामपंचायतीत जायचे असेल, तर १०-१२ किमी अंतरावरच्या दरेकसाला पायवाट किंवा पांदण रस्त्यानेच जावे लागायचे.आत्ता मात्र नक्षलग्रस्त भागातील विशेष कृती आराखड्याला महत्व देत मुख्यमंत्री ग्रामसडक योजनेंतून धनेगाव- टेकाटोला-दलदलकुही-मुरकुटडोह १ पर्यंत १५.५ किमीचा डांबरीकरण रस्ता तयार करण्याचे काम वेगाने सुरु आहे.यात ४.५किमीचे काम मोठ्या गतीने पुर्ण करण्यात आले असून धनेगाव ते दंडारी पर्यंतंचा ११ किमीच्या रस्त्याचे खडीकरणाचे काम सुरु आहे.जंगलातून जात असलेल्या या रस्तामुळे वनविभागानेही आपली समंती विशेषबाब म्हणून तत्कालीन सरकारच्या काळात दिली हे विशेष.पहाडांना फोडून आणि स्थानिक जनतेला हवा तसा रस्ता त्यांच्या मागणीनुसारच करण्यात येत आहे.मध्यप्रदेश व छत्तीसगड राज्याची सीमा एका छोट्याशा नाल्याने विभाजीत झाली असून याच भागात नक्षल्यांचा मोठा वावर असतो.तो म्हणजे रेस्ट झोन करीता.
दरेकसा ग्रामपंचायतीत दरेकसा सोबतच टेकाटोला आणि मुरकुडोह १, मुरकुडोह २, मुरकुडोह ३, दंडारी या पाच गावांचा समावेश आहे. दरेकसा वगळता या पाचही गावांची एकूण लोकसंख्या हजाराच्या आसपास. ग्रामपंचायतीत जायचे असेल, तर १०-१२ किमी अंतरावरच्या दरेकसाला पायवाट किंवा पांदण रस्त्यानेच जावे लागायचे.आत्ता मात्र नक्षलग्रस्त भागातील विशेष कृती आराखड्याला महत्व देत मुख्यमंत्री ग्रामसडक योजनेंतून धनेगाव- टेकाटोला-दलदलकुही-मुरकुटडोह १ पर्यंत १५.५ किमीचा डांबरीकरण रस्ता तयार करण्याचे काम वेगाने सुरु आहे.यात ४.५किमीचे काम मोठ्या गतीने पुर्ण करण्यात आले असून धनेगाव ते दंडारी पर्यंतंचा ११ किमीच्या रस्त्याचे खडीकरणाचे काम सुरु आहे.जंगलातून जात असलेल्या या रस्तामुळे वनविभागानेही आपली समंती विशेषबाब म्हणून तत्कालीन सरकारच्या काळात दिली हे विशेष.पहाडांना फोडून आणि स्थानिक जनतेला हवा तसा रस्ता त्यांच्या मागणीनुसारच करण्यात येत आहे.मध्यप्रदेश व छत्तीसगड राज्याची सीमा एका छोट्याशा नाल्याने विभाजीत झाली असून याच भागात नक्षल्यांचा मोठा वावर असतो.तो म्हणजे रेस्ट झोन करीता.
No comments:
Post a Comment